Lęk i stres są powszechnymi doznaniami w życiu codziennym, które mogą wywierać znaczący wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne. Często traktowane są jako oddzielne zjawiska. Badania naukowe coraz wyraźniej wskazują na ściśle powiązane relacje pomiędzy nimi.
W niniejszym artykule przyjrzymy się temu powiązaniu, analizując odkrycia naukowe i ich implikacje dla naszego zdrowia psychicznego.
Podobieństwa neurobiologiczne
Jednym z kluczowych obszarów, który zwraca uwagę badaczy, jest podobieństwo neurobiologiczne między lękiem a stresem. Zarówno lęk, jak i stres wywołują reakcje w mózgu, które są kontrolowane przez układ limbiczny – obszar odpowiedzialny za emocje, pamięć i reakcje na stresujące sytuacje. W odpowiedzi na stres, mózg uwalnia hormony stresu, takie jak kortyzol i adrenalina, które mają na celu przygotowanie organizmu do walki lub ucieczki. Interesującym odkryciem jest fakt, że te same reakcje występują również w przypadku lęku. Badania przeprowadzone przez Smitha i współpracowników [1] wykazały, że stres i lęk aktywują podobne obszary mózgu, w tym układ limbiczny oraz korę przedczołową, co sugeruje wspólne mechanizmy neurobiologiczne.
Wzajemne wzmacnianie się lęku i stresu
Badania psychologiczne również potwierdzają istnienie wzajemnej zależności między lękiem a stresem. Osoba doświadczająca chronicznego stresu może być bardziej podatna na występowanie lęku w odpowiedzi na codzienne wyzwania, podczas gdy osoba cierpiąca na silny lęk może być bardziej podatna na stresujące sytuacje [2]. Ponadto, zarówno lęk, jak i stres, mogą prowadzić do stosowania nieefektywnych strategii radzenia sobie, takich jak unikanie problemów lub nadmierna ruminacja myśli, czyli nawracające negatywne myśli, które nie wiążą się bezpośrednio z aktualnie wykonywanymi działaniami oraz nie przyczyniają się do zrozumienia czy też wyjaśnienia sytuacji, co tylko pogłębia oba stany emocjonalne [3].
Skuteczne metody radzenia sobie z lękiem i stresem
Mimo że lęk i stres wydają się być trudnymi do uniknięcia aspektami życia, istnieją metody radzenia sobie z nimi. Praktyka technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, oddychanie głębokie i joga, została udowodniona jako skuteczna w zmniejszaniu poziomu stresu i lęku [4]. Ponadto terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest powszechnie stosowaną metodą, która pomaga jednostkom w radzeniu sobie z obawami i stresem poprzez zmianę myślenia i zachowań [5].
Podsumowanie
Lęk i stres są ściśle powiązane, zarówno na poziomie neurobiologicznym, jak i psychologicznym. Badania naukowe przynoszą coraz więcej dowodów na istnienie tego związku, co ma istotne implikacje dla naszego zdrowia psychicznego i strategii zarządzania stresem. Zrozumienie tych powiązań może pomóc nam lepiej radzić sobie z codziennymi wyzwaniami i prowadzić bardziej zrównoważone życie emocjonalne.
Sebastian Zboiński
Źródła:
- Smith, J., et al. (2018). „Neural Correlates of Anxiety and Stress: Evidence from Psychophysiological and Neuroimaging Studies.” Journal of Neuroscience, 38(17), 4675-4683.
- Hammen, C. (2005). „Stress and Depression.” Annual Review of Clinical Psychology, 1, 293-319.
- Campbell-Sills, L., & Barlow, D. (2007). „Incorporating Emotion Regulation into Conceptualizations and Treatments of Anxiety and Mood Disorders.” Handbook of Emotion Regulation, 542-559.
- Hoge, E. A., et al. (2018). „The Effect of Mindfulness Meditation Training on Biological Acute Stress Responses in Generalized Anxiety Disorder.” Psychiatry Research, 262, 328-332.
- Hofmann, S. G., et al. (2012). „The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses.” Cognitive Therapy and Research, 36(5), 427-440.