Twój lekarz powinien przepisać ci las. Pięć zaskakujących korzyści z „kąpieli leśnych”, które potwierdza nauka

Zdrowie

Zresetuj swój system operacyjny.

Życie w zurbanizowanym środowisku często oznacza chroniczny stres, przebodźcowanie i poczucie odłączenia od świata natury. Jesteśmy nieustannie podłączeni do technologii, ale odłączeni od czegoś fundamentalnego. W odpowiedzi na ten stan rzeczy coraz większą popularność zdobywa praktyka Shinrin-yoku, czyli „kąpieli leśnych”. To jednak znacznie więcej niż chwilowa moda czy zwykły spacer. To wywodząca się z Japonii, ugruntowana naukowo metoda profilaktyki zdrowotnej, której skuteczność została potwierdzona w dziesiątkach badań.

W tym artykule, opierając się na przeglądzie prac badawczych, przedstawimy pięć najbardziej zaskakujących i udowodnionych korzyści płynących z tej praktyki. Odkryjesz, w jaki sposób las może wpływać na biochemię Twojego mózgu, wzmacniać odporność na poziomie komórkowym i wspierać leczenie chorób cywilizacyjnych. To dowody na to, że las jest czymś więcej niż tylko tłem dla rekreacji – to aktywny ekosystem, który może realnie leczyć.

Las.

1. Las wzmacnia Twoją odporność na poziomie komórkowym.

Okazuje się, że przebywanie w lesie ma bezpośredni, mierzalny wpływ na siłę naszego układu odpornościowego. Kluczową rolę odgrywają tu komórki NK (ang. Natural Killers), które można opisać jako „elitarną jednostkę” Twojego systemu obronnego. Ich zadaniem jest wykrywanie i niszczenie komórek zakażonych wirusami oraz komórek nowotworowych.

Badania prowadzone przez zespół profesora Li wykazały, że już po kilkudniowych wycieczkach do lasu u uczestników zaobserwowano znaczący wzrost zarówno liczby, jak i aktywności komórek NK. Co najbardziej zdumiewające, ten wzmocniony stan gotowości immunologicznej utrzymywał się nawet przez tydzień po zakończeniu eksperymentu.

Jak to możliwe? Mechanizm ten związany jest z fitoncydami – lotnymi substancjami (olejkami eterycznymi, takimi jak a-pinen i b-pinen), które drzewa wydzielają, aby bronić się przed grzybami, bakteriami i owadami. Kiedy spacerujemy po lesie, wdychamy te związki, a one stymulują nasz organizm do produkcji i aktywacji komórek odpornościowych. Las to coś więcej niż miejsce; to sojusznik. Hojnie użycza nam swojego zaawansowanego systemu obronnego, uzbrajając nasze ciało przeciwko niewidzialnym zagrożeniom.

Zielona recepta

2. Leśne powietrze zawiera… naturalne antydepresanty.

Powietrze w lesie to nie tylko tlen. To złożony „bioaerozol” wypełniony mikroorganizmami specyficznymi dla leśnego ekosystemu. Wdychamy nie tylko zapach drzew, ale całą mikrobiotę unoszącą się w powietrzu. Jednym z najbardziej niezwykłych składników tego koktajlu jest bakteria glebowa Mycobacterium vaccae.

Badania sugerują, że ekspozycja na tę bakterię może stymulować neurony serotoninergiczne w mózgu. Serotonina to neuroprzekaźnik kluczowy dla regulacji nastroju, a jej niedobory są silnie związane z depresją i stanami lękowymi. Innymi słowy, kontakt z leśną glebą i powietrzem może oddziaływać na biochemię mózgu w sposób, który wspiera równowagę psychiczną. Zjawisko to wpisuje się w „teorię nadmiernej sterylności”, która zakłada, że brak kontaktu z naturalnymi mikroorganizmami w sterylnym, miejskim środowisku może przyczyniać się do problemów z odpornością, alergiami i być może również zaburzeń nastroju. Każdy oddech w lesie jest więc czymś więcej niż tylko dotlenieniem. To akt wchłaniania całego ekosystemu, który cicho i nieustannie pracuje nad przywróceniem równowagi w Twojej psychice.

Las

3. Wystarczy 15 minut, aby obniżyć poziom hormonu stresu. Nawet na siedząco.

Myślisz, że potrzebujesz całodniowej, wyczerpującej wędrówki, by czerpać z natury? Nauka ma na ten temat inne zdanie. Badania dowiodły, że nawet krótkie, kilkunastominutowe sesje w lesie (np. 15-20 minut) prowadzą do znaczącego obniżenia poziomu kortyzolu – głównego hormonu stresu – zarówno w ślinie, jak i we krwi.

Co więcej, efekt ten zaobserwowano nie tylko podczas aktywnego spaceru, ale również w trakcie „ekspozycji biernej”. Oznacza to, że samo siedzenie na ławce i spokojne przebywanie w leśnym otoczeniu wystarczy, aby uruchomić w Twoim organizmie procesy regeneracyjne. Las wpływa bezpośrednio na autonomiczny układ nerwowy: wycisza jego część współczulną (odpowiedzialną za reakcję „walcz lub uciekaj”) i aktywuje część przywspółczulną (odpowiedzialną za „odpoczynek i regenerację”). Objawia się to niemal natychmiastowym obniżeniem tętna i ciśnienia krwi. To sprawia, że terapia lasem jest jedną z najbardziej dostępnych form dbania o zdrowie – nie wymaga specjalistycznego sprzętu, kondycji fizycznej ani dużych nakładów czasu.

4. Jak las wprowadza Twój mózg w stan „spokojnej czujności”

Jak reaguje Twój mózg na leśne otoczenie? Badania z użyciem elektroencefalografu (EEG) przyniosły zaskakujące wyniki. U osób przebywających w lesie zaobserwowano jednoczesny wzrost zarówno fal alfa, związanych ze stanem głębokiego relaksu, jak i fal beta, które odpowiadają za koncentrację i skupienie uwagi.

W praktyce oznacza to, że w lesie Twój mózg wchodzi w unikalny stan, który można nazwać „spokojną czujnością”. Jesteś jednocześnie odprężony i bardziej spostrzegawczy, a podejmowanie decyzji staje się sprawniejsze, ale nie jest męczące w przeciwieństwie do wysiłku umysłowego w warunkach biurowych. Inne badania, wykorzystujące spektroskopię, pokazały obniżenie stężenia oksyhemoglobiny w korze przedczołowej, co jest kolejnym dowodem na stan głębokiego relaksu i mniejszego obciążenia poznawczego. Las pozwala więc mózgowi odpocząć, jednocześnie go stymulując.

5. Terapia lasem to udokumentowane wsparcie w leczeniu chorób cywilizacyjnych.

Podczas gdy na Zachodzie Shinrin-yoku wciąż bywa postrzegane głównie jako forma relaksu, w krajach azjatyckich, takich jak Japonia i Korea, jest traktowane jako oficjalna gałąź medycyny prewencyjnej. Działają tam specjalne centra medyczne i certyfikowane trasy leśne, a terapia lasem jest wykorzystywana jako udokumentowana metoda wspierająca leczenie konkretnych schorzeń. Badania wykazały jej skuteczność między innymi w:

– Nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca: Kąpiele leśne prowadzą do obniżenia ciśnienia krwi i korzystnie wpływają na działanie układu renina–angiotensyna–aldosteron, który reguluje ciśnienie.

– Cukrzycy typu 2: Już w 1998 roku badanie Ohtsuki wykazało, że u pacjentów z cukrzycą po przebywaniu w lesie nastąpił istotny spadek stężenia glukozy we krwi, a efekt ten był niezależny od intensywności wysiłku fizycznego.

– Zaburzeniach lękowo-depresyjnych: W badaniu Furuyashiki wykazano, że kąpiele leśne znacząco poprawiły stan psychiczny osób z tendencjami depresyjnymi, do tego stopnia, że u części z nich wyniki w testach psychologicznych nie odbiegały od tych z grupy „niedepresyjnej”.

Te obiektywne pomiary znajdują odzwierciedlenie w tym, jak ludzie faktycznie się czuli. Uczestnicy badań konsekwentnie opisywali swój stan jako: „komfortowy”, „zrelaksowany”, „naturalny” i „pełen wigoru”. Jednocześnie spadały u nich wyniki w skalach mierzących napięcie, depresję, złość i zmęczenie.

Twoja następna recepta.

Jak pokazują twarde dane naukowe, las to nie tylko piękne miejsce rekreacji. To złożony, aktywny biologicznie ekosystem, który oferuje potężne i wielowymiarowe korzyści dla naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Od wzmacniania odporności na poziomie komórkowym, przez regulację nastroju, aż po wsparcie w leczeniu chorób cywilizacyjnych – jego pozytywny wpływ jest nie do przecenienia.

Skoro dowody są tak przekonujące, kiedy ostatnio pozwoliłeś sobie na prawdziwą „kąpiel leśną” i wsłuchanie się w to, co las ma ci do zaoferowania?

Źródła:

  1. Miyazaki Y, Motohashi Y. Forest environment and physical response. In: Agishi Y, Ohtsuka Y, . Recent progress in medical balneology and climatology. Hokkaido University. 1995: 67–77.
  1. Ohtsuka Y, Yabunaka N, Takayama S. Shinrin-yoku (forest-air bathing and walking) effectively decreases blood glucose levels in diabetic patients. Int J Biometeorol. 1998; 41(3): 125–127, doi: 10.1007/ s004840050064, indexed in Pubmed: 9531856.
  1. Nielsen A, Nilsson K. Urban forestry for human health and wellbe-ing. Urban Forestry & Urban Greening. 2007; 6(4): 195–197, doi: 10.1016/j.ufug.2007.09.001.
  1. Zawadka-Pietrzak J. Forest Therapy jako forma turystyki zdrowotnej. Ekonomia i Środowisko 2015; t. 4: 199-209.
  1. Wold AE. The hygiene hypothesis revised: is the rising frequency of allergy due to changes in the intestinal flora? Allergy. 1998; 53(46 Suppl): 20–25, doi: 10.1111/j.1398-9995.1998.tb04953.x, indexed in Pubmed: 9825991.
  1. Lowry CA, Hollis JH, de Vries A, et al. Identification of an immune–responsive mesolimbocortical serotonergic system: potential role in regulation of emotional behavior. Neuroscience. 2007; 146(2): 756–772, doi: 10.1016/j.neuroscience.2007.01.067, indexed in Pubmed: 17367941.
  1. Tokin BP, Kamiyama KA. Mysterious phytoncide in plants (in Japan-ese). Tokyo, Kodansha. 1980.
  1. Craig JM, Logan AC, Prescott SL. Natural environments, nature relatedness and the ecological theater: connecting satellites and sequencing to shinrin-yoku. J Physiol Anthropol. 2016; 35: 1, doi: 10.1186/s40101-016-0083-9, indexed in Pubmed: 26763049.
  1. Kawakami K, Kawamoto M, Nomura M, et al. Effects of phytoncides on blood pressure under restraint stress in SHRSP. Clin Exp Phar-macol Physiol. 2004; 31 Suppl 2: S27–S28, doi: 10.1111/j.1440–1681.2004.04102.x, indexed in Pubmed: 15649280.
  1. Zhang S, Jung JH, Kim HS, et al. Influences of phytoncide supple-mentation on growth performance, nutrient digestibility, blood profiles, diarrhea scores and fecal microflora shedding in weaning pigs. Asian-Australas J Anim Sci. 2012; 25(9): 1309–1315, doi: 10.5713/ajas.2012.12170, indexed in Pubmed: 25049695.
  1. Li Q, Kobayashi M, Kumeda S, et al. Effects of forest bathing on cardiovascular and metabolic parameters in middle-aged males. Evid Based Complement Alternat Med. 2016; 2016: 2587381, doi: 10.1155/2016/2587381, indexed in Pubmed: 27493670.
  1. Król S, Skalicka-Woźniak K, Kandefer-Szerszeń M, et al. The biological and pharmacological activity of essential oils in the treatment and prevention of infectious diseases. Postępy Hi-gieny i Medycyny Doświadczalnej. 2013; 67: 1000–1007, doi: 10.5604/17322693.1067687.
  1. Terman M, Terman JS, Ross DC. A controlled trial of timed bright light and negative air ionization for treatment of winter depres-sion. Arch Gen Psychiatry. 1998; 55(10): 875–882, doi: 10.1001/ archpsyc.55.10.875, indexed in Pubmed: 9783557.
  1. Goel N, Terman M, Terman JSu, et al. Controlled trial of bright light and negative air ions for chronic depression. Psychol Med. 2005; 35(7): 945–955, doi: 10.1017/s0033291705005027, indexed in Pubmed: 16045061.
  1. Gesler WM. Therapeutic landscapes: theory and a case study of Epidauros, Greece. Environment and Planning D: Society and Space. 1993; 11(2): 171–189, doi: 10.1068/d110171.
  1. Mao GX, Cao YB, Lan XG, et al. Therapeutic effect of forest bathing on human hypertension in the elderly. J Cardiol. 2012; 60(6): 495–502, doi: 10.1016/j.jjcc.2012.08.003, indexed in Pubmed: 22948092.
  1. Yu CP, Lin CM, Tsai MJ, et al. Effects of short forest bathing program on autonomic nervous system activity and mood states in middle-aged and elderly individuals. Int J Environ Res Public Health. 2017; 14(8), doi: 10.3390/ijerph14080897, indexed in Pubmed: 28792445.
  1. Ochiai H, Ikei H, Song C, et al. Physiological and psychological effects of forest therapy on middle-aged males with high-normal blood pressure. Int J Environ Res Public Health. 2015; 12(3): 2532–2542, doi: 10.3390/ijerph120302532, indexed in Pubmed: 25809507.
  1. Hassan A, Tao J, Li G, et al. Effects of walking in bamboo forest and city environments on brainwave activity in young adults. Evid Based Complement Alternat Med. 2018; 2018: 9653857, doi: 10.1155/2018/9653857, indexed in Pubmed: 29785198.
  1. Park BJ, Tsunetsugu Y, Kasetani T, et al. The physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the forest atmosphere or forest bathing): evidence from field experiments in 24 forests across Japan. Environ Health Prev Med. 2010; 15(1): 18–26, doi: 10.1007/s12199-009-0086-9, indexed in Pubmed: 19568835.
  1. Tsunetsugu Y, Park BJ, Ishii H, et al. Physiological effects of Shinrin–yoku (taking in the atmosphere of the forest) in an old-growth broadleaf forest in Yamagata Prefecture, Japan. J Physiol Anthropol. 2007; 26(2): 135–142, doi: 10.2114/jpa2.26.135, indexed in Pubmed: 17435356.
  1. Morita E, Fukuda S, Nagano J, et al. Psychological effects of forest environments on healthy adults: Shinrin-yoku (forest-air bathing, walking) as a possible method of stress reduction. Public Health. 2007; 121(1): 54–63, doi: 10.1016/j.puhe.2006.05.024, indexed in Pubmed: 17055544.
  1. Lee J, Park BJ, Tsunetsugu Y, et al. Effect of forest bathing on physiological and psychological responses in young Japanese male subjects. Public Health. 2011; 125(2): 93–100, doi: 10.1016/j. puhe.2010.09.005, indexed in Pubmed: 21288543.
  1. Tsutsumi M, Nogaki H, Shimizu Y, et al. Individual reactions to viewing preferred video representations of the natural environment: A com-parison of mental and physical reactions. Jpn J Nurs Sci. 2017; 14(1): 3–12, doi: 10.1111/jjns.12131, indexed in Pubmed: 27160351.
  1. Wu Q, Cao Y, Mao G, et al. Effects of forest bathing on plasma endo-thelin-1 in elderly patients with chronic heart failure: Implications for adjunctive therapy. Geriatr Gerontol Int. 2017; 17(12): 2627–2629, doi: 10.1111/ggi.13114, indexed in Pubmed: 29265753.
  1. Mao G, Cao Y, Wang B, et al. The salutary influence of forest bathing on elderly patients with chronic heart failure. Int J Environ Res Public Health. 2017; 14(4), doi: 10.3390/ijerph14040368, indexed in Pubmed: 28362327.
  1. Mao GX, Lan XG, Cao YB, et al. Effects of short-term forest bathing on human health in a broad-leaved evergreen forest in Zhejiang Province. China Biomed Environ Sci. 2012; 25(3): 317–324.
  1. Brosschot JF, Van Dijk E, Thayer JF. Daily worry is related to low heart rate variability during waking and the subsequent nocturnal sleep period. Int J Psychophysiol. 2007; 63(1): 39–47, doi: 10.1016/j. ijpsycho.2006.07.016, indexed in Pubmed: 17020787.
  1. Song C, Ikei H, Miyazaki Y. Physiological Effects of Visual Stimulation with Forest Imagery. Int J Environ Res Public Health. 2018; 15(2), doi: 10.3390/ijerph15020213, indexed in Pubmed: 29373558.
  1. Lukas SE, Mendelson JH, Benedikt R. Electroencephalographic correlates of marihuana-induced euphoria. Drug Alcohol Depend. 1995; 37(2): 131–140, doi: 10.1016/0376-8716(94)01067-u, indexed in Pubmed: 7758402.
  1. Kostyunina MB, Kulikov MA. Frequency characteristics of EEG spectra in the emotions. Neurosci Behav Physiol. 1996; 26(4): 340–343, doi: 10.1007/BF02359037, indexed in Pubmed: 8912339.
  1. Lee BG, Lee BL, Chung WY. Mobile healthcare for automatic driving sleep-onset detection using wavelet-based EEG and respiration signals. Sensors (Basel). 2014; 14(10): 17915–17936, doi: 10.3390/ s141017915, indexed in Pubmed: 25264954.
  1. Park BJ, Tsunetsugu Y, Kasetani T, et al. Physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the atmosphere of the forest)–using salivary cortisol and cerebral activity as indicators. J Physiol Anthropol. 2007; 26(2): 123–128, doi: 10.2114/jpa2.26.123, indexed in Pubmed: 17435354.
  1. Li Q, Morimoto K, Kobayashi M, et al. A forest bathing trip increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins in female subjects. J Biol Regul Homeost Agents. 2008; 22(1): 45–55, indexed in Pubmed: 18394317.
  1. Li Q, Morimoto K, Kobayashi M, et al. Visiting a forest, but not a city, increases human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. Int J Immunopathol Pharmacol. 2008; 21(1): 117–127, doi: 10.1177/039463200802100113, indexed in Pubmed: 18336737.
  1. Li Q, Morimoto K, Nakadai A, et al. Forest bathing enhances hu-man natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. Int J Immunopathol Pharmacol. 2007; 20(2 Suppl 2): 3–8, doi: 10.1177/03946320070200S202, indexed in Pubmed: 17903349.
  1. Mao GX, Cao YB, Yang Y, et al. Additive Benefits of Twice Forest Bathing Trips in Elderly Patients with Chronic Heart Failure. Biomed Environ Sci. 2018; 31(2): 159–162, doi: 10.3967/bes2018.020, indexed in Pubmed: 29606196.
  1. Jia BB, Yang ZX, Mao GX, et al. Health Effect of Forest Bathing Trip on Elderly Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Biomed Environ Sci. 2016; 29(3): 212–218, doi: 10.3967/bes2016.026, indexed in Pubmed: 27109132.
  1. Yamaguchi M, Deguchi M, Miyazaki Y. The effects of exercise in forest and urban environments on sympathetic nervous activity of normal young adults. J Int Med Res. 2006; 34(2): 152–159, doi: 10.1177/147323000603400204, indexed in Pubmed: 16749410.
  1. Tsunetsugu Y, Park BJ, Lee J, et al. [Psychological relaxation effect of forest therapy: results of field experiments in 19 forests in Japan involving 228 participants]. Nihon Eiseigaku Zasshi. 2011; 66(4): 670–676, doi: 10.1265/jjh.66.670, indexed in Pubmed: 21996766.
  1. Takayama N, Korpela K, Lee J, et al. Emotional, restorative and vitalizing effects of forest and urban environments at four sites in Japan. Int J Environ Res Public Health. 2014; 11(7): 7207–7230, doi: 10.3390/ijerph110707207, indexed in Pubmed: 25029496.
  1. Takayama N, Fujiwara A, Saito H, et al. Management Effectiveness of a Secondary Coniferous Forest for Landscape Appreciation and Psy-chological Restoration. Int J Environ Res Public Health. 2017; 14(7), doi: 10.3390/ijerph14070800, indexed in Pubmed: 28718831.
  1. Furuyashiki A, Tabuchi K, Norikoshi K, et al. A comparative study of the physiological and psychological effects of forest bathing (Shinrin-yoku) on working age people with and without depressive tendencies. Environ Health Prev Med. 2019; 24(1): 46, doi: 10.1186/s12199-019-0800-1, indexed in Pubmed: 31228960.
  1. Morita E, Kadomatsu Y, Tsukamoto M, et al. No association between the frequency of forest walking and blood pressure levels or the prevalence of hypertension in a cross-sectional study of a Japanese population. Environ Health Prev Med. 2011; 16(5): 299–306, doi: 10.1007/s12199-010-0197-3, indexed in Pubmed: 21431814.
  1. Kang B, Kim T, Kim MiJ, et al. Relief of Chronic Posterior Neck Pain Depending on the Type of Forest Therapy: Comparison of the The-rapeutic Effect of Forest Bathing Alone Versus Forest Bathing With Exercise. Ann Rehabil Med. 2015; 39(6): 957–963, doi: 10.5535/ arm.2015.39.6.957, indexed in Pubmed: 26798610.

Sebastian Zboiński

Narodowy Test na Stres Polaków
Przejdź do treści